Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, która wprowadza w Polsce tzw. system kaucyjny. Zostaną nim objęte jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych na napoje (do objętości 3 litrów), szklane opakowania i butelki (do 1,5 litra) oraz metalowe puszki (do pojemności do 1 litra).

Przeczytaj też: Warszawa radzi mieszkańcom, jak reagować na zmiany klimatu

Zgodnie z zasadami, kaucja w wysokości 50 gr (tak zaplanowano w rozporządzeniu do ustawy, które może się jeszcze zmienić) będzie doliczana do ceny napoju. Potem będzie można ją odzyskać w sklepie bez konieczności posiadania paragonu, oddając puste opakowanie. Do zbierania i rozliczania kaucji zostaną zobowiązane wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 metrów kwadratowych, mniejsze będą mogły dobrowolnie dołączyć do systemu.

Oznacza to, że niedługo w sklepach zobaczymy zapewne specjalne automaty, które przeliczą liczbę oddanych odpadów i wypłacą kaucję. Maszyny takie testował już np. Carrefour, mogą je też znać klienci sieci m.in. z Zabrza czy Rybnika. Podobne rozwiązania od lat sprawdzają się w państwach Unii Europejskiej, które system już wprowadziły. W innym wypadku nie można wykluczyć oddzielnych stoisk czy punktów, w któych pracownicy sklepów będą odbierać butelki i opakowania.

Tak system będzie wyglądał od strony klienta i sklepów. Nadal nie wiemy, jak zorganizowane zostanie „zaplecze”. Nie jest jasne, czy będzie jeden, czy kilku operatorów zbierających opakowania oraz w jakich obszarach kraju będą działać. Operatorów do prowadzenia systemu mają tworzyć m.in. producenci napojów. Jeżeli przedsiębiorca nie przystąpi do systemu lub nie osiągnie ustalonych poziomów zbiórki opakowań, będzie musiał ponieść dodatkowe opłaty.

Przeczytaj też: Offsety nakręcają greenwashing. Walka z wylesianiem nie idzie najlepiej

Podpis prezydenta pod nowelizacją oznacza jedynie, że powstały ramy prawne. Na podjęcie działań organizacyjnych jest coraz mniej czasu – system ma wystartować z 1 stycznia 2025 roku. Jeszcze przed uchwaleniem ustawy przedstawiciele biznesu apelowali, aby ten termin przesunąć na rok 2026.

Nad projektem noweli debatowano wyjątkowo długo, a jego historia sięga roku 2021. Więcej o przeszkodach, jakie po drodze się pojawiły, przeczytasz w tekstach Rząd dał zielone światło dla systemu kaucyjnego w Polsce oraz Polskie Stowarzyszenie Zero Waste pogania rząd. Jest pismo do premiera.