Zmiany klimatyczne oraz transformacja energetyczna stają się nieodwracalnymi procesami, które w coraz większym stopniu kształtują przyszłość gospodarek narodowych. Unia Europejska, dążąc do pogodzenia ambicji osiągnięcia neutralności klimatycznej z utrzymaniem konkurencyjności przemysłu, intensyfikuje inwestycje w technologie ograniczające emisję dwutlenku węgla. Jedną z najważniejszych z nich jest technologia CCS – wychwytywania i magazynowania CO₂ – która przestaje być postrzegana jako koncepcja przyszłości i staje się realnym narzędziem transformacji przemysłowej.
Polska, będąc czwartym największym emitentem CO₂ w Unii Europejskiej, ma szansę nie tylko na nadrobienie dystansu do europejskich liderów w tym obszarze, lecz także na odegranie kluczowej roli w budowie nowej, strategicznej gałęzi gospodarki opartej na wychwytywaniu dwutlenku węgla.

Nowe ramy prawne i ETS jako impuls dla inwestycji

Silnym impulsem do rozwoju CCS w Polsce są zmieniające się regulacje unijne. W 2024 roku Komisja Europejska przyjęła strategię zarządzania emisjami przemysłowymi (COM/2024/62), zakładającą stworzenie jednolitego rynku CO₂ w Europie, obowiązek budowy infrastruktury składowania dla koncernów paliwowych oraz wsparcie dla projektów wychwytu i wykorzystania dwutlenku węgla. Równocześnie unijny Net Zero Industry Act klasyfikuje CCS jako technologię o strategicznym znaczeniu – na równi z ogniwami paliwowymi, elektrolizerami czy technologiami OZE.

Dodatkowym czynnikiem motywującym do inwestycji jest stopniowe wygaszanie systemu darmowych uprawnień do emisji w ramach EU ETS. Dla Polski, gdzie emisje przemysłowe sięgają 40,6 mln ton CO₂ rocznie, oznacza to konieczność ponoszenia coraz wyższych kosztów regulacyjnych lub podjęcia szybkich działań inwestycyjnych w technologie niskoemisyjne.

Potencjał geologiczny, przemysłowy i gospodarczy

Polska dysponuje unikalnymi atutami pozwalającymi na rozwój zintegrowanego systemu wychwytywania, transportu, składowania, a także dalszego wykorzystania CO₂. Eksperci Fundacji Instrat wskazują, że zaledwie cztery sektory – produkcja metali, produkcja cementu, sektor chemiczny oraz rafinacja ropy i produkcji koksu -– odpowiadają łącznie za 15 proc. krajowych emisji. Wdrożenie technologii CCS w tych obszarach może przynieść wymierny efekt środowiskowy, a przy tym stworzyć nowy segment gospodarki, oparty na technologii, wiedzy inżynierskiej i współpracy międzysektorowej.

Polska posiada także jeden z największych potencjałów geologicznych do składowania CO₂ w Europie – szacowany na kilkaset milionów ton. To oznacza nie tylko możliwość dekarbonizacji własnego przemysłu, ale także świadczenia usług składowania dla sąsiednich państw - na wzór norweskiego lub duńskiego modelu biznesowego.

Zgodnie z „Krajowym raportem klimatycznym i rozwojowym dla Polski” (CCDR), opublikowanym w 2024 roku przez Bank Światowy i Ministerstwo Finansów, CCS stanowi kluczowy element scenariusza osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.

– To nie tylko kwestia środowiskowa, ale również bezpieczeństwa energetycznego i przemysłowego. Inwestując w CCS, Polska nie tylko chroni klimat, ale również tworzy miejsca pracy – zarówno w sektorze badań i innowacji, jak i w obszarach związanych z budową oraz eksploatacją infrastruktury – mówi Radosław Gnutek, dyrektor projektów ds. wychwytu i magazynowania CO2 w Holcim Polska. – To także możliwość świadczenia usług magazynowania CO₂ dla innych państw regionu, na podobieństwo modelu norweskiego, który z powodzeniem działa już dziś – dodaje.

Szczególnym atutem Polski jest również geograficzne rozmieszczenie zakładów przemysłowych rozproszonych wzdłuż krajowej infrastruktury energetycznej i transportowej. To stwarza możliwość tworzenia regionalnych klastrów CCS i współdziałania w ramach konsorcjów branżowych, takich jak Stowarzyszenie CCUS Poland, które mogą stać się lokalnymi centrami innowacji i wdrażania nowych modeli gospodarki niskoemisyjnej.

Kujawy Go4ECOPlanet – model wdrożenia przemysłu przyszłości

Projekt Kujawy Go4ECOPlanet, realizowany przez Holcim Polska, jest pierwszą na skalę przemysłową inicjatywą CCS w sektorze cementowym w Europie Środkowo-Wschodniej. Cement jest jednym z najbardziej emisyjnych materiałów budowlanych – jego produkcja generuje znaczne ilości emisji procesowych, które trudno wyeliminować bez zastosowania przełomowych technologii.

W ramach projektu planowane jest wychwytywanie nawet miliona ton CO₂ rocznie. Instalacja powstająca w Cementowni Kujawy stanowi nie tylko odpowiedź na zobowiązania wynikające z raportu CCDR, ale też realny przykład przywództwa przemysłowego, które łączy innowacyjność z odpowiedzialnością środowiskową.

– To nie tylko nowatorska inwestycja technologiczna, ale także odpowiedź na potrzeby przemysłu stojącego w obliczu coraz bardziej wymagających regulacji środowiskowych i oczekiwań społecznych. Wychwytywanie CO₂ umożliwia kontynuację działalności produkcyjnej przy równoczesnym ograniczeniu śladu węglowego - to realna przyszłość dla przemysłu ciężkiego – mówi Radosław Gnutek. – Jeśli Polska chce utrzymać miejsca pracy, zachować suwerenność przemysłową i nie wypaść z unijnego rynku, musi postawić na rozwój CCS. Niezbędne jest jednak wsparcie regulacyjne oraz stworzenie ram finansowych, w tym inwestycji w infrastrukturę przesyłową, magazynową i badawczo-rozwojową – dodaje.

Strategiczne znaczenie CCS dla gospodarki

Transformacja przemysłu ciężkiego w kierunku neutralności klimatycznej jest nieunikniona. Wychwytywanie i magazynowanie dwutlenku węgla to nie tylko obiecująca technologia przyszłości, ale również realna szansa dla polskiej gospodarki na stworzenie nowego, innowacyjnego sektora przemysłowego.
Polska dysponuje potencjałem geologicznym, kompetencjami inżynierskimi, bazą przemysłową oraz dynamicznie rozwijającym się zapleczem naukowym. W połączeniu z odpowiednimi instrumentami regulacyjnymi i finansowymi możliwe jest wykreowanie nowej specjalizacji gospodarczej, która nie tylko pozwoli na redukcję krajowych emisji, ale również stanie się przedmiotem eksportu technologii, usług i know-how.

Stworzenie sprzyjającego ekosystemu CCS wymaga jednak ścisłej współpracy pomiędzy rządem, administracją regulacyjną, przemysłem emitującym CO₂, sektorem energetycznym i paliwowym, operatorami magazynów, firmami transportowymi, inwestorami lokalnymi społecznościami.

Projekty takie jak Kujawy Go4ECOPlanet dowodzą, że CCS przestał być tylko teorią. To realna technologia, która już dziś znajduje zastosowanie w Polsce. Kluczowe decyzje polityczne i inwestycyjne, podejmowane w najbliższych latach, zdecydują o tym, czy Polska stanie się liderem rozwoju tego sektora w Europie Środkowo-Wschodniej, czy też będzie zmuszona importować technologie i płacić za emisje, które mogłyby stać się impulsem do budowy przemysłu przyszłości.

O wszystkich tych możliwościach będzie można posłuchać i porozmawiać w trakcie „CCS & CCUS CONGRESS - jak się zdekarbonizować przy zachowaniu konkurencyjności przemysłu?”, który odbędzie się 2 i 3 grudnia 2025 w Warszawie.

Dlaczego warto uczestniczyć w Kongresie?

CCS & CCUS CONGRESS to jedno z kluczowych wydarzeń poświęconych technologiom wychwytywania i magazynowania dwutlenku węgla. Udział w kongresie daje możliwość:

• Poznania najnowszych trendów i innowacji w dziedzinie dekarbonizacji.
• Wymiany doświadczeń między ekspertami, naukowcami i przedstawicielami przemysłu.
• Nawiązania współpracy międzysektorowej, która przyspiesza wdrażanie rozwiązań niskoemisyjnych.
• Wpływu na kształtowanie polityki klimatycznej i strategii transformacji energetycznej.

Do kogo kierowane jest wydarzenie?

Kongres kierowany jest do szerokiego grona interesariuszy zaangażowanych w rozwój technologii środowiskowych i energetycznych, m. in.:

• Przedstawicieli przemysłu energochłonnego, chemicznego, cementowego, rafineryjnego i energetycznego.
• Ekspertów i naukowców zajmujących się technologiami CCS/CCU, geologią, inżynierią środowiska i energetyką.
• Przedstawicieli administracji publicznej, w tym ministerstw, instytutów badawczych i agencji rządowych.
• Organizacji pozarządowych, think-tanków i instytucji doradczych.
• Inwestorów, funduszy i instytucji finansujących innowacje środowiskowe.
• Dostawców technologii i innych, zainteresowanych jej rozwojem.
Informacje o wydarzeniu: https://powermeetings.eu/ccs-ccu-congress/

Kontakt z organizatorem:
Jola Szczepaniak, powermeetings.eu
+48 505 659 477, Jolanta.Szczepaniak@powermeetings.eu